Παράγοντες κινδύνου αρτηριακής σκλήρυνσης

Ηλικία και φύλο

Πολλές μετρήσεις έχουν δείξει ότι η ηλικία είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με την αρτηριακή σκλήρυνση και ότι είναι ο κύριος παράγων που τροποποιεί τις μηχανικές ιδιότητες των αρτηριών. Στους μηχανισμούς που εμπλέκονται στην αλλαγή των αρτηριών με την ηλικία περιλαμβάνονται ο πόλος του ενδοθηλίου, η έσω και η μέση στιβάδα των αρτηριών. Αύξηση της σκλήρυνσης των αρτηριών με την άνοδο της ηλικίας έχει περιγραφεί τόσο σε υγιείς όσο και σε πληθυσμούς με καρδιαγγειακή νόσο ανεξάρτητη από τη μέση αρτηριακή πίεση και την παρουσία άλλων παραγόντων κινδύνου. Η επίδραση της ηλικίας είναι διαφορετική στις κεντρικές (ελαστικές) αρτηρίες και στις περιφερικές (μυϊκές) ή τα αρτηριόλια. Οι κεντρικές αρτηρίες σκληραίνουν προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου ενώ οι μυϊκές αρτηρίες ελάχιστα επηρεάζονται. Τα αποτελέσματα αυτά ισχύουν και για τα δύο φύλα παρά το ότι το μήκος και η διάμετρος των αρτηριών είναι μικρότερα στις γυναίκες (διαφάνεια 4).

ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 4

Αρτηριακή πίεση

Αποτελέσματα μετρήσεων της PWV σε μεγάλη γκάμα ηλικιών σε νορμοτασικά και υπερτασικά άτομα έχει καταδείξει ότι καθοριστικοί και ανεξάρτητοι παράγοντες είναι η συστολική αρτηριακή πίεση και η ηλικία. Τα αποτελέσματα αυτά είναι αναμενόμενα αφού αποφασιστικό ρόλο στην αύξηση της συστολικής πίεσης παίζει η σκλήρυνση των μεγάλων αρτηριών. Μεγαλύτερες τιμές PWV έχουν καταγραφεί σε υπερτασικά άτομα σε σύγκριση με νορμοτασικούς. Αποτελεί κοινή γνώση ότι στην υπέρταση παρατηρούνται αλλαγές στο τοίχωμα των αρτηριών και μάλιστα από τα πρώιμα στάδια της νόσου. Οι αλλαγές αυτές είναι ενδογενείς αλλοιώσεις του τοιχώματος των αρτηριών και αντιπροσωπεύουν προσαρμοστικές μεταβολές του τοιχώματος στην αυξημένη πίεση. Μεγαλύτερες τιμές PWV - σε σύγκριση με νορμοτασικούς - έχουν καταγραφεί και σε άτομα με οριακές τιμές αρτηριακής πίεσης αλλά και σε άτομα με πίεση στο ιατρείο.

Σακχαρώδης διαβήτης

Σε διαβητικούς τύπου 1 ή τύπου 2 το σύνολο σχεδόν των εργασιών αναφέρει αυξημένη σκλήρυνση των αρτηριών σε σύγκριση με μη διαβητικούς με ή χωρίς υπέρταση και μάλιστα σε πρώιμα στάδια της νόσου. Η αρτηριακή σκλήρυνση αφορά κυρίως τις κεντρικές αρτηρίες και τις αρτηρίες των κάτω άκρων. Η αναφερόμενη από κάποιες μελέτες συσχέτιση της σκλήρυνσης με το βαθμό γλυκαιμικού ελέγχου δεν επιβεβαιώνεται από το σύνολο των μελετών. Στους πιθανούς μηχανισμούς για την ερμηνεία της αυξημένης σκλήρυνσης στους διαβητικούς αναφέρονται η υπερινσουλιναιμία, η μη ενζυματική γλυκοζυλίωση και η αλλαγή του αυτόνομου νευρικού συστήματος.

Δυσλιπιδαιμία

Από πειραματικά και κλινικά δεδομένα προκύπτει ότι η δυσλιπιδαιμία επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία του ενδοθηλίου, διαταραχή που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη ικανότητα χάλασης του αρτηριακού τοιχώματος. Ωστόσο, από τα δεδομένα μελετών στη σκλήρυνση των αρτηριών ο ρόλος της δυσλιπιδαιμίας παραμένει αμφιλεγόμενος. Δεν υπάρχουν μακροπρόθεμες μελέτες που να επιτρέπουν την εξαγωγή συμπερασμάτων για τον ακριβή ρόλο της δυσλιπιδαιμίας στη σκλήρυνση των αρτηριών.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα αυξάνει την αρτηριακή σκλήρυνση τόσο των μεγάλων όσο και των μεσαίου μεγέθους αρτηριών. Η οξεία επίδραση του καπνίσματος στην αύξηση της αρτηριακής πίεσης έχει δειχθεί πολλές φορές και φαίνεται να έχει περίπου 15λεπτη διάρκεια. Εξακολουθεί, ωστόσο, να υπάρχει έλλειψη απόδειξης με μακροπρόθεσμες κλινικές μελέτες.

ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΒΛΑΒΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ-ΣΤΟΧΩΝ

Καρδιακή ανεπάρκεια

Υπάρχουν αρκετά δεδομένα που δείχνουν ότι η αρτηριακή compliance μετρημένη σε επίπεδα αορτής, καρωτίδων ή και περιφερικότερα είναι σημαντικά επηρεασμένη σε ασθενείς με συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Χρειάζεται περισσότερη ερευνητικά προσπάθεια για να αποδειχθεί αν η αυξημένη σκλήρυνση σε αυτούς τους ασθενείς επηρεάζει την πρόγνωση ή αν βελτιώνεται με τη θεραπεία.

Τελικό στάδιο νεφρικής ανεπάρκειας

Μελέτες σε άτομα τελικού σταδίου νεφρικής ανεπάρκειας έδειξαν αυξημένη συχνότητα συστολικής υπέρτασης που αποδίδεται σε αυξημένη αρτηριακή σκλήρυνση. Σε σύγκριση με μη ουραιμικούς ασθενείς η PWV είναι σημαντική σε ασθενείς τελικού σταδίου και μάλιστα σε νεότερα άτομα. Η σκλήρυνση σε αυτούς τους ασθενείς, είναι μεγαλύτερη στην αορτή παρά στην περιφέρεια και σχετίζεται με την παρουσία ασβεστώσεων στην αορτή και χαμηλών επιπέδων HDL χοληστερίνης.

 http://www.hypertension.gr/Content/publication03.aspx