Η Διατροφή στην Περιτοναική Κάθαρση

μπορεί σαν γενική εικόνα να αναφερθεί ότι η δίαιτα στην περιτοναϊκή δεν είναι ιδιαίτερα αυστηρή.

Θερμίδες : Αν κάνετε περιτοναϊκή κάθαρση πρέπει να παίρνετε λίγο περισσότερες θερμίδες από αυτόν που κάνει τεχνητό νεφρό, έτσι ώστε να καλύψετε τις καθημερινές σας ανάγκες και ότι χάνετε από το περιτόναιο, οπότε με τον τρόπο αυτό να διατηρείτε την πρωτεϊνική σας μάζα. Συνήθως είναι αρκετές 35-40 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους (δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι παίρνετε και από το υγρό της περιτοναϊκής ζάχαρη, η οποία σας δίνει επίσης περίπου 80-200 θερμίδες ανά δύο λίτρα διαλύματος ή περίπου 8 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα τις οποίες πρέπει να αφαιρέσετε από την ποσότητα που αναφέρθηκε). Δηλαδή τελικά χρειάζεστε να παίρνετε από το στόμα περίπου 30 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους καθημερινά. Αν όμως είστε παχύσαρκος πρέπει να παίρνετε 20-25 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους, ενώ αν είστε πολύ αδύνατος, πρέπει να παίρνετε 50-60 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους (κυρίως από βούτυρο, λάδι, σάλτσες κ.ά.).

Η θρέψη σας βέβαια πρέπει να γνωρίζετε ότι χειροτερεύει εύκολα αν έχετε περιτονίτιδα ή άλλες λοιμώξεις ή αν έχετε κάποια συστηματική αρρώστια (όπως ζάχαρο, αγγειίτιδα κ.ά.). Ακόμη αν είστε ηλικιωμένος χρειάζεστε ιδιαίτερη προσοχή, επειδή συχνά δεν τρωτε αρκετά, ώστε να παίρνετε τις θερμίδες και τα λευκώματα που πρέπει. 

Λευκώματα : Εσείς που κάνετε περιτοναϊκή κάθαρση πρέπει να τρωτε καθημερινά περισσότερο λεύκωμα από τα φυσιολογικά άτομα, επειδή δεν χρησιμοποιεί ο οργανισμός σας σωστά τις ουσίες αυτές. Ειδικά χρειάζεστε από 1.2-1.5 γραμμάρια λευκώματος για κάθε κιλό σωματικού σας βάρους (δηλαδή ακόμη πιο πολύ από αυτό που χρειάζονται και οι άρρωστοι που κάνουν τεχνητό νεφρό). Αυτό είναι προτιμότερο να προέρχεται από κρέας κι όχι από αβγό ή γάλα για να μην αυξάνετε πολύ ο φώσφορος στο αίμα.

Όταν έχετε περιτονίτιδα χάνετε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες λευκωμάτων (αμινοξέα, πεπτίδια, λευκώματα) στα περιτοναϊκά διαλύματα και παράλληλα ο οργανισμός σας καταστρέφει (καταβολίζει) εντονότερα τα λευκώματά σας, οπότε τότε πρέπει να παίρνετε περισσότερα λευκώματα με την τροφή.

Υδατάνθρακες : Οι περισσότεροι από σας που κάνετε περιτοναϊκή κάθαρση έχετε τάση να κάνετε υπεργλυκαιμία (και λόγω απορρόφησης μεγάλων ποσοτήτων ζάχαρης από το υγρό της περιτοναϊκής. Πάντως δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι καθημερινά απορροφάτε 100-200 γραμμάρια ζάχαρης από τα περιτοναϊκά σας διαλύματα (μετά από 6 περίπου ώρες απορροφάτε το 70% του ζαχάρου που περιέχει ο σάκος της περιτοναϊκής που έχετε στην κοιλιά σας).

Όταν έχετε περιτονίτιδα απορροφάτε περισσότερη ζάχαρη από το υγρό της περιτοναϊκής . Ακόμη πρέπει να γνωρίζετε ότι η ζάχαρη αυτή δίνει αρκετές θερμίδες καθημερινά και αν γενικά τρωτε αρκετά καλά (αν παίρνετε αρκετές θερμίδες καθημερινά), τότε μπορεί να οδηγηθείτε σιγά-σιγά ακόμη και σε παχυσαρκία.

Λίπη : Επειδή εσείς που κάνετε περιτοναϊκή έχετε συνεχή απορρόφηση ζαχάρου από το περιτοναϊκό υγρό, αυτό σας οδηγεί και σε αύξηση των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης (LDL-χοληστερόλης) στο αίμα, κυρίως τον πρώτο χρόνο και στη συνέχεια στους περισσότερους από σας αυτά επανέρχονται στα πριν την περιτοναϊκή επίπεδα που είχατε πριν αρχίσετε περιτοναϊκή.

Τα λίπη που επιτρέπετε να τρωτε πρέπει να είναι φυτικά πολυακόρεστα για να μην χειροτερεύει η υπερτριγλυκεριδαιμία. Αν εμφανιστεί αυτή, αυτό που βοηθά, είναι η μείωση από το διαιτολόγιο των υδατανθράκων (ζυμαρικά, γλυκά κ.ά.). Λόγω της υπερλιπιδαιμίας αυτής επίσης δεν επιτρέπεται να πίνετε οινοπνευματώδη ποτά.

Δυσκοιλιότητα : Επειδή το έντερο πρέπει να κινείται συνεχώς για την καλή λειτουργία του καθετήρα σας είναι απαραίτητο εσείς που κάνετε περιτοναϊκή να τρωτε τροφές με φυτικές ίνες. Προσοχή όμως γιατί αν τρωτε πολλές από αυτές, υπάρχει ο κίνδυνος για υπερκαλιαιμία.

Νερό – νάτριο : Το νερό και το νάτριο απομακρύνονται εύκολα από τον οργανισμό με την περιτοναϊκή κάθαρση και για το λόγο αυτό εσείς που κάνετε τη μέθοδο αυτή, μπορείτε να πίνετε σχετικά αρκετό νερό και να τρωτε κάποια ποσότητα αλατιού (αν βέβαια δεν έχετε υπέρταση ή καρδιακή ανεπάρκεια). Αν όμως η δίαιτα αυτή σας αναγκάσει να χρησιμοποιείτε συχνά και πολλά υπέρτονα διαλύματα περιτοναϊκής, τότε καλά θα κάνετε να σταματήσετε να τρωτε τόσο αλάτι και να πίνετε τόσο πολύ νερό. Πάντως πρέπει να τονιστεί ότι δεν είναι δύσκολο με την περιτοναϊκή να αφαιρεθούν 2.5 λίτρα υγρών καθημερινά.

Κάλιο : Εξαιτίας της συνεχούς απορρόφησης ζαχάρου από το περιτοναϊκό υγρό, αυξάνεται συνεχώς το ζάχαρο στο αίμα, οπότε αυτό βοηθάει να μην ανεβαίνει το κάλιό σας. Αυτός είναι ο λόγος που δύσκολα έχει υπερκαλιαιμία ο άρρωστος που κάνει περιτοναϊκή. Γι΄ αυτό και δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος περιορισμός στις τροφές που έχουν πολύ κάλιο. Αντίθετα αν διαπιστωθεί υποκαλιαιμία, πρέπει να ψάξετε μήπως και παίρνετε με την τροφή σας λίγο κάλιο (λίγα φρούτα και λαχανικά).

Φώσφορος : Επειδή εσείς τρωτε περισσότερα λευκώματα, είναι προφανές ότι θα παίρνετε και περισσότερο φώσφορο. Και αν και η περιτοναϊκή έχει καλύτερα αποτελέσματα στην απομάκρυνση του φωσφόρου, παρ’ όλα αυτά δεν καταφέρνει να ρυθμίσει αρκετά καλά τα επίπεδά του στο αίμα. Άρα αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να δεσμεύετε τον φώσφορο στο έντερο με pepsamar, alu-cap, alcamex, calcioral κ.ά., έτσι ώστε να μην τον επιτρέπετε να απορροφηθεί. Ακόμη μπορείτε μόνο με υπόδειξη του γιατρού σας, αυξάνοντας τους όγκους υγρών που βάζετε στην κοιλιά σας από 2 σε 2.5 λίτρα ανά αλλαγή ή χρησιμοποιώντας περισσότερους υπέρτονους σάκους, να αυξήσετε ελαφρά την αποβολή φωσφόρου με την περιτοναϊκή.

Ασβέστιο : Επειδή το διαιτολόγιό σας είναι αυξημένο σε λευκώματα και τα διαλύματα της περιτοναϊκής έχουν περισσότερο ασβέστιο από το αίμα σας, παίρνετε αρκετά μεγάλες ποσότητες, που μπορούν να καλύπτουν τις ανάγκες σας. Πάντως όταν χρησιμοποιείτε πολλά υπέρτονα διαλύματα, να υπολογίζετε ότι χάνετε και δεν κερδίζετε ασβέστιο (20 mg ανά σάκο).

Βιταμίνες : Δεν συμφωνούν όλοι οι ερευνητές σήμερα αν χρειάζεστε βιταμίνες οι άρρωστοι που κάνετε περιτοναϊκή κάθαρση, ίσως επειδή το διαιτολόγιό σας είναι αρκετά ελεύθερο.

ΚΩΣΤΑΣ Σ. ΜΑΥΡΟΜΑΤΙΔΗΣ

Νεφρολόγος

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης

Διευθυντής ΜΤΝ ΓΝΝ Κομοτηνής