Στην πιο «καθαρή» της μορφή, η συμβουλή αυτή αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στην πρόσληψη νερού (εμφιαλωμένο ή βρύσης) , ενώ αναψυκτικά, καφέδες, αλκοολούχα ποτά, ή 2 μεγάλες φέτες καρπούζι δεν προσμετρώνται. Επιπλέον η συμβουλή φαίνεται να απευθύνεται προς το «μέσο υγιή άνθρωπο» που στις δυτικές κοινωνίες ζει μια γενικώς καθιστική ζωή χωρίς έντονη φυσική δραστηριότητα (εκτός ίσως από περπάτημα) και δεν εκτίθεται σε υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος.
Η αιτιολόγηση του κανόνα «8 x 8″ σε γενικές γραμμές έχει ως εξής: α) το σώμα μας αποτελείται κατά 70% από νερό β) χάνουμε νερό με την αναπνοή, την εφύδρωση και την διούρηση, συνεπώς χρειαζόμαστε 2 λίτρα νερό για να διατηρούμε το σώμα μας σε μια κατάσταση σωστής ενυδάτωσης και για να λειτουργούν σωστά τα νεφρά μας. Τα αρχικά επιχειρήματα δεν είναι λανθασμένα, αλλά το συμπέρασμα («χρειαζόμαστε 2 λίτρα = 8 ποτήρια νερό») είναι (λίγο ως πολύ) τραβηγμένο. Είναι σαν να λέμε, ότι επειδή το αυτοκίνητο μας χρειάζεται βενζίνη να κινηθεί, πρέπει να φουλάρουμε το ρεζερβουάρ κάθε μέρα με 50 λίτρα 100άρα βενζίνη για να πηγαίνει καλά. Όπως οι σύγχρονοι κινητήρες αυτοκινήτων είναι εφοδιασμένοι με αισθητήρες για να προσαρμόζουν τον κύκλο συμπίεσης στον τύπο της βενζίνης , έτσι και το σώμα μας έχει αναπτύξει ένα αρκετά πολύπλοκο σύστημα «αισθητήρων» το οποίο παρακολουθεί κάθε στιγμή την κατάσταση ενυδάτωσης του οργανισμού και προσαρμόζει ανάλογα την λειτουργία των νεφρών και την πρόσληψη υγρών μέσω του μηχανισμού της δίψας και της έκκρισης της αντιδιουρητικής ορμόνης . Ο αισθητήρας του συστήματος αυτού βρίσκεται σε ένα τμήμα του εγκεφάλου που ονομάζεται υπόφυση, και ανταπροκρίνεται σε μεταβολές της συγκέντρωσης του νερού στο αίμα.
Κατά την αφυδάτωση, που ορίζεται κλινικά σαν μεταβολή του σωματικού βάρους κατά 3% λόγω απώλειας υγρών, η συγκέντρωση του νερού στο αίμα μεταβάλλεται κατά περίπου 5%. Σε ένα υγιή άνθρωπο, χωρίς προβλήματα στον αισθητήρα της υπόφυσης, η έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης θα ενεργοποιηθεί σε μεταβολές της οσμωτικότητας ~ 1%, ενώ ο μηχανισμός της δίψας θα ενεργοποιηθεί όταν η ποσότητα του νερού στο αίμα έχει μειωθεί κατά 2%. Η αντιδιουρητική ορμόνη με τη σειρά της δρα πάνω στο νεφρό, δίνοντας του εντολή να συμπυκνώσει τα ούρα, προστατεύοντας έτσι τον οργανισμό από απώλεια νερού μέσω της οδού αυτής, ενώ η δίψα θα μας οδηγήσει στο να αναζητήσουμε υγρά (όχι απαραίτητα νερό). Το σύστημα υπόφυσης/νεφρών/αντιδιουρητικής ορμόνης/δίψας είναι αρκετά γρήγορο (ανταποκρίνεται εντός λίγων λεπτών σε μεταβολές της κατάστασης ενυδάτωσης) και τόσο ακριβές ώστε να μην αφυδατωνόμαστε εφόσον πίνουμε νερό όταν διψάμε.
Λήψη μεγαλύτερης ποσότητας νερού από αυτή που το σώμα μας κρίνει ότι χρειαζόμαστε πραγματικά, απλά θα αυξήσει την συχνότητα επισκέψεων στην W.C
Ένας ασθενής μου παλαιότερα είχε αντιτείνει ότι η λήψη αυξημένης ποσότητας νερού (και άρα η αυξημένη ποσότητα ούρων) σημαίνει ότι τα νεφρά λειτουργούν πιο καλά όταν η διούρηση είναι αυξημένη. Αν και το επιχείρημα αυτό φαίνεται λογικοφανές, βασίζεται σε μια λανθασμένη αντίληψη περί της λειτουργίας των νεφρών η οποία συσχετίζει την αποβολή των τοξινών του μεταβολισμού με τον όγκο των ούρων. Στην πραγματικότητα, οι δύο αυτές λειτουργίες (αποβολή τοξινών και έλεγχο ισοζυγίου ύδατος) ελέγχονται ανεξάρτητα από τα νεφρά. Για την αποβολή των τοξινών, τα φυσιολογικώς λειτουργούντα νεφρά, φιλτράρουν έναν πολύ μεγάλο υγρών που κυμαίνεται μεταξύ 150-180 λίτρων την ημέρα, ενώ μόνο ένα μικρό μέρος καταλήγει στα ούρα (μισό εώς 3 λίτρα φυσιολογικά). Ακόμα στην περίπτωση που κάποιος ελάμβανε μια τεράστια ποσότητα νερού από το στόμα (π.χ. 10 λίτρα) αυτή θα ήταν σταγόνα στον ωκεανό μπροστά ωκεανό των 150-180 λίτρων που τα νεφρά έτσι και αλλιώς φιλτράρουν καθημερινά.
Άρα πόσο νερό πρέπει να πίνει κανείς καθημερινά; Οι κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου Διατροφής και Τροφίμων του (Αμερικάνικου) Ινστιτούτου Ιατρικής σημειώνουν ότι η μέση κατανάλωση υγρών (νερού αλλά και άλλων υγρών) ενός υγιούς ατόμου σε εύκρατα κλίματα (όπως η Ελλάδα εκτός από τις περιπτώσεις καύσωνα) είναι γύρω στα 3,7 λίτρα ημερησίως. Κανείς μπορεί να βασιστεί στον μηχανισμό της δίψας για την αποφυγή αφυδάτωσης και άρα η πρόσληψη υγρών μπορεί τελικά να είναι διαφορετική από τα 3,7 λίτρα (με το είδος της φυσικής δραστηριότητας και της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος να επηρεάζουν το τελικό νούμερο). Συνεπώς ΔΕΝ χρειάζεται να πιέζει κανείς τον ευατό του να πίνει 2 λίτρα νερό κάθε μέρα εφόσον δεν διψά!!
Επισημαίνεται ότι τα παραπάνω ΔΕΝ ισχύουν απαραίτητα στις περιπτώσεις ανθρώπων με νοσήματα νεφρών (συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων που αναπτύσσουν πέτρες), υπόφυσης, στα μωρά ή τους πολύ ηλικιωμένους καθώς και στα άτομα που ασκούν χειρωνακτικά επαγγέλματα (ή συμμετέχουν σε δρόμους αντοχής ή άλλα αθλήματα) σε υψηλές θερμοκρασίες. Στις ειδικές αυτές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνει αρκετά μεγαλύτερες ποσότητες υγρών και/ή διαφορετικής σύστασης από νερό για την αποφυγή αφυδάτωσης ή δυνητικά θανατηφόρου «δηλητηρίασης από νερό».
Για όσους επιθυμούν να διαβάσουν παραπάνω για το θέμα αυτό, προτείνω το καταπληκτικό άρθρο του Heinz Valtin στο American Journal of Physiology, το οποίο με έκανε να σταματήσω να συστήνω τον κανόνα «8 x 8″ σε όλους ανεξαιρέτως τους ασθενείς μου όταν το διάβασα πριν από αρκετά χρόνια.
Επιπλέον προτείνω το σχόλιο σύνταξης των Negoianu και Goldfarb στο Journal of the American Society of Nephrology
https://perialatonkaiydaton.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
αφήστε εδώ ένα σχόλιο